ประวัติศาสตร์งานพิมพ์สู่พัฒนาการโรงพิมพ์ออนดีมานด์

สำหรับสื่อสิ่งพิมพ์นั้นถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่มีวิวัฒนาการเรื่อยมาตามยุคสมัย และเป็นสิ่งหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่ยาวนาน มาในวันนี้แม้บทบาทของสื่อสิ่งพิมพ์อาจจะดูลดน้อยถอยลงไปบ้าง แต่ก็ต้องยอมรับว่างานพิมพ์ก็ยังถือว่ามีความสำคัญและคงยากที่จะหายไปจากสังคม ซึ่งโรงพิมพ์ออนดีมานด์ที่มีมากขึ้นในปัจจุบัน อันเป็นรูปแบบการให้บริการที่ปรับตัวไปตามยุคสมัยนั้น ถือเป็นสิ่งหนึ่งที่ยืนยันในเรื่องนี้ได้ เรามาย้อนรอยดูประวัติศาสตร์ธุรกิจงานพิมพ์ในประเทศไทยกันดีกว่ามีจุดเริ่มต้นอย่างไรก่อนที่จะพัฒนามาจนถึงปัจจุบัน

พัฒนาการของการพิมพ์สู่โรงพิมพ์ออนดีมานด์ในปัจจุบัน

หากย้อนดูประวัติศาสตร์การพิมพ์ได้ สามารถย้อนกลับไปได้ไกลจนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ในช่วงสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเลยทีเดียว ในช่วงนั้นชาวต่างชาติเริ่มนำคัมภีร์ทางศาสนาที่เป็นสื่อสิ่งพิมพ์เข้ามาเผยแพร่ในประเทศไทย ทำให้คนไทยเริ่มรู้จักหน้าตาของสื่อสิ่งพิมพ์จากชาวต่างชาติ

แต่สื่อสิ่งพิมพ์และธุรกิจการพิมพ์ในประเทศไทยมาเริ่มต้นจริง ๆ ก็ตอนที่หมอบรัดเลย์เข้ามาในประเทศไทยในช่วงสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ก็อยู่ในราวปี พ.ศ. 2382 ซึ่งในช่วงนั้นโรงพิมพ์ของหมอบรัดเลย์ก็เน้นพิมพ์เอกสารราชการทั่วไป จนกระทั่งปี พ.ศ. 2387 สื่อสิ่งพิมพ์ที่เป็นหนังสือเล่มแรกของไทยก็เกิดขึ้นนั่นคือ หนังสือ Bangkok Recorder หลังจากนั้นเป็นต้นมากิจการงานพิมพ์และโรงพิมพ์ก็มีพัฒนาการมาเรื่อย ๆ และจุดเปลี่ยนแปลงอีกครั้งก็เกิดขึ้นในช่วงปี พ.ศ.2500 โรงพิมพ์ของไทยได้เริ่มใช้ระบบออฟเซตหรือการพิมพ์ที่ต้องอาศัยแม่พิมพ์ในการพิมพ์เป็นครั้งแรก การพิมพ์หนังสือ การพิมพ์ธนบัตรจึงเกิดขึ้นและแพร่หลายมากขึ้น

สื่อสิ่งพิมพ์ได้รับความนิยมเรื่อยมา แต่โรงพิมพ์ในสมัยก่อนส่วนใหญ่จะเน้นงานระบบออฟเซตการพิมพ์จึงต้องมีขั้นต่ำ นั่นหมายความว่าเมื่อใครต้องการจะสั่งพิมพ์เอกสารอะไรก็ตาม ก็จะต้องสั่งทีละจำนวนมาก ๆ เท่านั้นโรงพิมพ์ที่ถึงจะรับพิมพ์ ทำให้บุคคลที่ต้องการพิมพ์อะไรเพียงเล็กน้อยไม่สามารถทำได้ แต่ในเวลาต่อมาธุรกิจโรงพิมพ์ก็มีการปรับตัวเพื่อขยายกลุ่มลูกค้าไปยังลูกค้ารายบุคคลทั่วไป  รวมไปถึงเทคโนโลยีการพิมพ์ก็ทันสมัย สามารถพิมพ์งานทีละชิ้นได้โดยไม่ต้องอาศัยแม่พิมพ์จึงทำให้เกิดโรงพิมพ์ไม่มีขั้นต่ำขึ้น สามารถสั่งพิมพ์งานแบบจำนวนน้อยได้ ซึ่งต่อมาโรงพิมพ์แบบนี้ก็รู้จักกันในนามโรงพิมพ์ออนดีมานด์นั่นเอง

โรงพิมพ์ออนดีมานด์ตอบโจทย์งานพิมพ์ร่วมสมัย

เมื่อเราก้าวเข้าสู่ยุคดิจิทัลออนไลน์ การสื่อสารประชาสัมพันธ์สามารถใช้การออนไลน์แทนสื่อสิ่งพิมพ์ได้ทำให้บทบาทของสื่อสิ่งพิมพ์ก็ดูเหมือนจะน้อยลง แต่อย่างไรก็ดีใช่ว่าความต้องการสื่อสิ่งพิมพ์ของผู้คนจะหายไป ยังมีงานอีกหลายส่วนที่ยังต้องอาศัยสื่อสิ่งพิมพ์ และจำเป็นต้องอาศัยโรงพิมพ์ไม่มีขั้นต่ำเป็นทางเลือก อย่างคนที่เริ่มต้นทำแบรนด์ทำธุรกิจบางครั้งก็ต้องการทดลองทำฉลากสินค้าหรือแพคเกจจิ้ง แบบจำนวนน้อย ๆ ก่อนเพื่อเป็นการทดลองตลาด ไม่ต้องการสั่งพิมพ์ทีเดียวเยอะๆ จะได้ไม่กระทบต้นทุนธุรกิจ โรงพิมพ์ออนดีมานด์ที่รับพิมพ์งานตามจำนวนที่ลูกค้าต้องการแบบนี้จึงตอบสนองความต้องการของยุคสมัยได้ดีมาก ทำให้โรงพิมพ์ในลักษณะนี้มีความร่วมสมัยตอบโจทย์ความต้องการคนยุคนี้ได้เป็นอย่างดี

ทั้งหมดนี้คือ พัฒนาการของงานพิมพ์ที่เกิดขึ้นตามยุคสมัยต่าง ๆ มาจนกระทั่งถึงยุคของโรงพิมพ์ออนดีมานด์ที่กำลังตอบโจทย์ตลาดได้ดีในปัจจุบัน จะเห็นได้ว่าวงการสื่อสิ่งพิมพ์มีการปรับตัวอยู่เสมอ และยังคงยืนหยัดต่อไปได้เรื่อย ๆ แม้โลกในวันนี้จะเปลี่ยนแปลงเร็วก็ตาม